AIS staat voor Automatic Identification System. Dit is een universeel ontwikkeld protocol ten behoeve van de veiligheid op het water. De AIS zend en ontvangt data via radio frequenties en geeft hierbij alle relevante informatie van een schip weer, met een bereik van 10 nMile (of meer). Aangesloten op een kaartplotter, laptop of tablet met AIS compatible software geeft dit een perfect overzicht van alle schepen uitgerust met AIS, hun positie, call sign, koers, snelheid en nog veel meer.
Al in 2001 werden de voorbereidingen voor de globale standaard concreet, ter bevordering van de veiligheid en communicatie tussen schepen. Verschillende onderzoeken en initatieven, waar TNO een belangrijke bijdrage aan had, werden samengevoegd, onder leiding van de International Maritime Organisation (IMO).
Halverwege 2002 werden de eerste AIS op de grote vaart geïnstalleerd met uiteindelijk een verplichting voor dit segment in 2008. Voor de binnenvaart is de regelgeving iets minder eenduidig, maar inmiddels geldt op de meeste plaatsen een verplichting voor alle schepen vanaf 20 meter of schepen met een commercieel doel.
In 2010 werd Watcheye opgericht met als doel om deze prachtige toepassing ook voor de pleziervaart bereikbaar te maken. Met een informatieve insteek, in de periode dat het voor de meeste watersporters nog een onbekend fenomeen was, ontwikkelde Watcheye zich als specialist in AIS. Met deze kennis bouwen we door om in te spelen op de nieuwste ontwikkelingen.
Wat is AIS precies?
AIS staat voor Automatic Identification System en is een internationaal opgesteld protocol ter bevordering van de veiligheid op het water voor zowel beroeps- als pleziervaart. AIS zendt en/of ontvangt signalen via de VHF antenne (van je marifoon). Dit is gestandaardiseerde informatie en is voor alle AIS hetzelfde (muv verschil class A/B). Deze informatie heeft betrekking op het schip: callsign, afmetingen, koers, snelheid, type, enz. enz. Hoewel je er niet op kunt “blindvaren” biedt het veel belangrijke informatie over omringende schepen en er zijn verschillende toepassingen die met behulp van AIS veel waarde toevoegen aan de navigatie en aan de veiligheid.
Er zijn drie categorieën AIS te onderscheiden:
Buiten deze categorieën zijn er al verschillende nieuwe toepassingen voor het systeem bedacht. Te denken valt bijvoorbeeld aan AtoN (Aids to Navigation), dit zijn hulpmiddelen om te navigeren. De AIS toepassing wordt hierbij gekoppeld aan een 'obstakel' op het water, zoals bijvoorbeeld een boei. De verwachting is dat dit systeem op steeds groter schaal zal worden toegepast.
Welke informatie zendt AIS?
De informatie die via AIS wordt uitgewisseld valt uiteen in drie onderwerpen:
Wat is een MMSI nummer?
MMSI staat voor Maritime Mobile Service Identity. Het nummer wordt door het Agentschap Telecom officieel toegekend aan een schip, waarmee het identificeerbaar is. De AIS zendt dit nummer altijd met de informatie mee uit, dus mocht je het nog niet hebben, moet je het bij de aanschaf van een AIS zeker aanvragen. Dat kan via www.agentschap-telecom.nl, online met DigiD, of anders vind je daar in ieder geval alle informatie.
Let op dat het MMSI-nummer bij het schip hoort: mocht de AIS meeverhuizen naar een ander schip moet het MMSI nummer ook aangepast worden.
Dit geldt overigens niet voor de receivers; omdat zij geen informatie uitzenden hoeven zij niet voorzien te zijn van een MMSI nummer.
Wat heeft de marifoon met AIS te maken?
De AIS zendt uit via marifoonkanalen. Er zijn twee kanalen voor deze informatie gereserveerd: als het ene kanaal de hoeveelheid informatie niet meer aankan, wordt het andere kanaal ingeschakeld. Een AIS met dualband ontvangt/verzendt via beide kanalen, zo weet u dus zeker dat er geen informatie mist. Overigens zijn tegenwoordig alle Class B AIS uitgerust met dualband: bij de receivers is dit onderscheid er nog wel.
Er zijn twee manieren om een marifoonantenne aan te sluiten op de AIS: door middel van een splitter op de bestaande antenne of door middel van een aparte antenne voor de AIS (zie hiervoor ook de productinformatie). De eerste optie heeft als voordeel dat je maar één keer een antenne hoeft te plaatsen en kabels hoeft te trekken, maar het nadeel is dat er mogelijk storing ontstaat als marifoon en AIS gelijktijdig zenden. Overigens is er volop discussie of dit werkelijk merkbaar is. De tweede optie biedt in ieder geval de beste signalen voor beide apparatuur, met als nadeel dat je een tweede antenne moet plaatsen en bijbehorende kabel moet wegwerken. Let er daarbij op dat een tweede antenne buiten het bereik van de eerste moet worden geplaatst, omdat ze elkaar anders kunnen storen. Ze moeten minimaal een meter uit elkaar staan en/of op verschillende hoogtes gemonteerd worden.
Wanneer mag ik AIS gebruiken?
U mag een AIS ontvanger altijd en overal gebruiken. Doordat een AIS ontvanger alleen AIS informatie ontvangt en niets uitzendt zijn hier geen restricties.
Een AIS transponder (klasse B AIS) kunt u alleen gebruiken indien u, of iemand bij u aan boord, beschikt over een basis certificaat marifonie. Daarnaast bent u verplicht een marifoon aan boord te hebben, zodat u niet alleen zichtbaar, maar ook oproepbaar bent.
Wat zijn de voor- en nadelen van de AIS?
Zijn de producten van Watcheye compatible met mijn apparatuur?
AIS is een internationale standaard. Dat wil zeggen dat de informatie die wordt verzonden gestandaardiseerd is. Het hangt af van het apparaat waar de AIS mee wordt gekoppeld of het werkt: is het AIS compatible? Dat geldt voor alle kaartsystemen, plotters, software, enz. Let erop bij aanschaf dat de mogelijkheid om AIS te koppelen specifiek wordt vermeld: zoniet, dan kun je er vanuit gaan dat het niet compatible is.
Verder is er een onderscheid in het data protocol waarin de datastromen gecodeerd worden. Er zijn twee universele protocollen: NMEA0183 en diens opvolger, NMEA2000. De apparatuur van Watcheye onderschrijft beide protocollen.
Wat zijn timeslots?
De achtergrond achter de versleuting van informatieverzending via de VHF antenne is opgesteld in de TDMA (Time Division Multiple Access). Er zijn twee varianten gemaakt; één voor de beroepsvaart en één voor de pleziervaart.
Als de snelheid < 2 knopen, dan wordt de info elke drie minuten verzonden. Is de snelheid hoger, dan elke 30 seconden.
Elke zes minuten wordt er een static report uitgezonden (zowel class A als B).
